♦️ ۲۶تیر سالروز تاسیس شورای نگهبان گرامی باد.
🔻*اجمالا با کارکرد شورای نگهبان آشنا شوید*
(قسمت اول) dezno_ir@
🔶اسفند ۵۸ بود که امام خمینی (ره) شش فقیه شورای نگهبان را انتخاب کرد و این شورا اولین جلسه خود را در ۲۶ تیر ۱۳۵۹ تشکیل داد. حالا ۳۷ سال از تاسیس مهمترین نهاد ناظر بر قانون اساسی و انتخابات می‌گذرد. شورایی ۱۲ نفره که نامش از ابتدا تاکنون با نام احمد جنتی گره خورده است.
🔶به گزارش دزنو، شورای نگهبان در نظام جمهوری اسلامی از مهمترین نهادهای حکومتی به حساب می‌آید. این نهاد شباهت زیادی با بعضی از نهادهای حافظ قانون اساسی در برخی از کشورها دارد. در قوانین اساسی برخی کشورها نهادهایی به نام «دادگاه قانون اساسی»، « شورای قانون اساسی»، «دیوان قانون اساسی» و نظایر آن پیش‌بینی شده است که با وجود برخی تفاوت‌ها، از حیث ساختار و نوع مسئولیت‌ها با یکدیگر شباهت‌های فراوانی دارند. اما تفاوت اصلی شورای نگهبان در ایران با سایر کشورها در این است که این شورا علاوه بر مطابقت دادن قوانین با قانون اساسی آن ها را بر اساس موازین شرعی و مغایرت نداشتن با شرع نیز بررسی می‌کند.
🔵وظایف شورای نگهبان
🔶شورای نگهبان وظایف متعددی را طبق قانون اساسی بر عهده دارد که عمده این وظایف به طور مشترک بر عهده‌ی فقها و حقوقدانان است و تعدادی دیگر از وظایف اختصاصی فقها به حساب می‌آید. از میان مجموعه وظایف شورای نگهبان، سه مورد «نظارت بر قانونگذاری»، «تفسیر قانون اساسی» و «نظارت بر انتخابات» اهمیت بسیاری دارند. شورای نگهبان وظیفه دارد قوانین مصوب را با قانون اساسی و شرع مطابقت دهد و در صورت مغایرت با قانون اساسی و شرع، اشکالات را برای برطرف شدن متذکر شود. نظارت بر قوانین و مصوبات از لحاظ عدم مغایرت آن با قانون اساسی با عنوان «نظارت قانونی» و نظارت بر قوانین و مقررات از لحاظ عدم مغایرت آن با احکام شرعی با عنوان «نظارت شرعی» تعبیر می‌شوند.
🔶طبق قانون مصوبات مجلس باید به شورای نگهبان ارسال شود. شورای نگهبان در اظهار نظر، از محدودیت زمانی برخوردار است. اصل ۹۴ مقرر کرده که شورای نگهبان باید حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ وصول، آن را بررسی کند و اگر مغایرتی با قانون اساسی یا احکام شرعی در آن مشاهده کرد، جهت تجدید نظر به مجلس گزارش کند. در مواردی که شورایی نگهبان مدت ۱۰ روز را برای رسیدگی و اظهار نظر نهایی کافیی نداند، می‌تواند از مجلس شورایی اسلامی حداکثر برای ۱۰ روز دیگر با ذکر دلیل، خواستار تمدید وقت شود. هر وقت شورای نگهبان بعد از ۱۰ روز یا در صورت مهلت گرفتن، پس از ۲۰ روز راجع به مصوبه‌ای اظهار نظر نکرده باشد، این مصوبه قابل اجرا تلقی خواهد شد. شورای نگهبان همچنین بر مصوبات قوه مجریه نظارت و در صورت مغایرت با قانون اساسی و شرع از طریق دیوان عدالت اداری آن‌ها را ابطال می‌کند. نظارت بر قوانین شوراها و قوانین پیش از انقلاب نیز از وظایف شورای نگهبان به حساب می‌آید.
🔶طبق اصل ۹۸ قانون اساسی، تفسیر قانون نیز به عهده شورای نگهبان است. پس از اینکه استفساریهای به شورای نگهبان رسید و شورای نگهبان نیز ضرورت تفسیر را احراز کرد، در این صورت به تفسیر اقدام می‌کند. در موارد عادی جلسات شورای نگهبان با حضور هفت نفر از اعضا، رسمی است ولی در مورد جلسات تفسیر، جلسه با حضور حداقل ۹ نفر از اعضا رسمیت می‌یابد و با تصویب سه‌چهارم آنان انجام می‌شود.
🔶نظارت بر انتخابات از دیگر وظایف شورای نگهبان به حساب می‌آید که البته در برخی موارد مورد مناقشه بوده است. طبق تفسیری که شورای نگهبان ارائه داده «نظارت مذکور در اصل ۹۹ قانون اساسی استصوابی است و شامل تمام مراحل اجرایی انتخابات از جمله تایید و رد صلاحیت کاندیداها می‌شود.» این تفسیر و نوع عمل به آن باعث شده در مواردی بحث‌هایی در این زمینه صورت بگیرد. به طور مثال در جریان انتخابات مجلس هفتم تعدادی از نمایندگان مجلس ششم بر مبنای همین نظارت استصوابی رد صلاحیت شدند و در اعتراض دست به تحصن زدند.
🔶حضور در مراسم تحلیف رییس‌جمهور، حضور در مجلس شورای اسلامی، حضور در شورای بازنگری قانون اساسی، حضور در شورای موقت رهبری، تهیه اولین قانون مجلس خبرگان رهبری، حضور در مجمع تشخیص مصلحت نظام، تایید توقف انتخابات در زمان جنگ و اشغال نظامی و اظهار نظر در خصوص مغایرت یا عدم مغایرت اساسنامه‌های سازمان‌ها وشرکت‌های دولتی موضوع اصل ۸۵ قانون اساسی با موازین شرع و قانون اساسی از دیگر وظایف شورای نگهبان به حساب می‌آید.
دیدگاه ها (0)